Spis treści
W poszukiwaniu powtarzalności
Jeffrey Young zakładał, że życiem każdego człowieka, jego decyzjami, wyborami i zachowaniami, rządzą schematy. Są one niczym innym jak wzorem postępowania. Schematy są czymś, co człowiek nabywa na podstawie relacji z najbliższymi osobami już na najwcześniejszych etapach życia, czymś, co go kształtuje, a następnie dyktuje sposób funkcjonowania, wykorzystywane modele zachowań, relacji i rozwiązań. Człowiek bardzo chętnie realizuje swoje schematy w dorosłym życiu. Niestety, nad wyraz chętnie powtarzane są także te negatywne.
Co składa się na schemat? Jego wzorzec obejmuje kilka kluczowych elementów: myśli, czyli dziecięce interpretacje doświadczanych sytuacji, zachowań i relacji z bliskimi, a także wspomnienia tychże doświadczeń, towarzyszące im emocje i reakcje fizjologiczne ciała, pojawiające się w danej sytuacji. Young wyróżnił aż 18 dysfunkcyjnych schematów, które przyporządkował do pięciu kategorii, czyli tzw. obszarów schematów, są to: rozłączanie i odrzucanie, uszkodzenie autonomii i brak dokonań, uszkodzone granice, nakierowanie na innych ludzi oraz nadmierna czujność i zahamowanie.
Na czym polega terapia schematu?
Głównym założeniem terapii schematu jest ujawnianie się go w sytuacjach, które przypominają danej osobie jej wczesne doświadczenia z bliskimi. Pojawienie się pewnego modelu zachowań i uczuć, może być niezwykle niekomfortowe, a zadaniem terapii schematu jest eliminacja tego dyskomfortu. Relacja terapeutyczna w terapii schematu jest bardzo ważna. Psycholog powinien okazywać pacjentowi szacunek i troszczyć się o niego.
Jak wygląda to w praktyce? Na początku należy zdiagnozować osobę, która zawita do gabinetu – odnaleźć jej niekorzystne schematy. Wiąże się to z powrotem do okresu dzieciństwa i dorastania, analizowaniem relacji, zachowań i sytuacji, które miały miejsce. Następnie pacjent musi dojrzeć wyniesione z dzieciństwa schematy w swoim codziennym życiu – zrozumieć, kiedy i dlaczego się pojawiają. Kolejnym krokiem jest budowanie nowych, alternatywnych myśli i wzorców, które przenoszone są na zachowania. W gabinecie schematy z dzieciństwa są przepracowywane, a terapeuta stara się zaspokoić potrzeby, które zostały zdeprawowane w dzieciństwie.
Dla kogo jest terapia schematu?
Terapia schematu ze względu na swoje szerokie ramy oddziaływania może pomóc osobom zmagającym się z różnorodnymi uciążliwymi schematami. Szczególnie polecana jest osobom, które odczuwają długotrwałe niezadowolenie z różnych sfer swojego życia. Terapia schematu pomaga w leczeniu depresji, zaburzeń osobowości, traum z dzieciństwa, wszelkich nawracających problemów, w tym nawrotów nadużywania substancji psychoaktywnych, a także zaburzeń odżywiania.
