Uzależnienie emocjonalne 

Uzależnienie emocjonalne – definicje

Na początku warto przyjrzeć się definicjom uzależnienia emocjonalnego, które znaleźć można w literaturze:

• osoba uzależniona odczuwa niekontrolowaną potrzebę zależności od innej osoby. Doprowadza to do identyfikacji z tą osobą, czego kosztem jest utrata własnej tożsamości. Występuję poczucie niższości, trudności z podejmowaniem decyzji oraz próba kontroli i przejawy zazdrości. Jest to relacja zbliżona do uwikłania.
• uzależnieniem emocjonalnym nazywamy relację, która cechuje się utratą przez osobę poczucia własnej wartości oraz tożsamości na rzecz zaspokajaniu potrzeb partnera bądź innej osoby. Jest to relacja głęboka, obsesyjno – kompulsywna, w której widoczne jest zatarcie granic między osobami.
• uzależniona osoba odczuwa silny lęk przed samotnością, co prowadzi często do tolerowania nieakceptowalnych zachowań drugiej osoby, aby nie zostać porzuconym. Tłumaczy zachowania drugiej osoby, wielokrotnie zniekształcając rzeczywistość. Może podejmować próby zarówno kontrolowania, jak i leczenia osoby bliskiej, czując odpowiedzialność za jego samopoczucie. Samopoczucie osoby uzależnionej zależne jest od zachowań i reakcji drugiej osoby, dlatego częste są wahania nastroju.

Natomiast zdrowa miłość opiera się na szacunku, akceptacji i zaufaniu, a także trosce, która nie wiąże się z narzucaniem własnych przekonań i umiejętności bycia w relacji, ale także bycia niezależnym, co odmienne jest od cech uzależnienia emocjonalnego.

Uzależnienie emocjonalne – objawy

Na podstawie wyżej przytoczonych definicji, można wymienić następujące objawy uzależnienia emocjonalnego:

• niskie poczucie własnej wartości,
• niska samoocena,
• utrata tożsamości,
• zaniedbywanie własnych potrzeb, zainteresowań,
• próby zaspokojenia potrzeb drugiej osoby,
• utrata kontroli nad własnym zachowaniem mimo świadomości negatywnych konsekwencji,
• odczuwanie silnego przymusu wykonywania określonych czynnośc,
• lęk przed samotnością,
• lęk przed porzuceniem,
• problemy z podejmowaniem decyzji,
• nieumiejętność stawiania granic,
• zniekształcanie rzeczywistości,
• próba kontroli i leczenia drugiej osoby.

Uzależnienie emocjonalne – przyczyny

Przyczyną uzależnienia emocjonalnego są:

• przeszłe doświadczenia, trudności w relacjach rodzinnych, pochodzenie z dysfunkcyjnych rodzin i przyswojenie niewłaściwych wzorców relacji.
• presja społeczna, aby być w relacji,
• lęk przed samotnością,
• lęk przed odrzuceniem,
• brak kontaktu z własnymi potrzebami,
• uprzednie doświadczenia w relacjach.

Uzależnienie emocjonalne od partnera

Uzależniony emocjonalnie partner obawia się wchłonięcia lub porzucenia, ponieważ ma problem z poczuciem własnej wartości oraz własnymi granicami. Jego podstawową cechą jest tęsknota za miłością, jego niezaspokojone w dzieciństwie potrzeby prowadzą do wręcz kompulsywnego poszukiwania miłości i partnera, który zaspokoi jego potrzeby. Zachowania, potrzeby i sposoby reagowania, które są utrwalone z dzieciństwa, stają się elementem osobowości.

Na początku partner jest niezbędny do dobrego samopoczucia, z czasem osoba uzależniona emocjonalnie potrzebuje jeszcze więcej obecności partnera, oczekuje atencji i nieustannych dowodów przywiązania, para wycofuje się z kontaktów z innymi osobami. To doprowadza do utraty własnej tożsamości.

Uzależnienie emocjonalne w związku

Osoby będące w relacji wzajemnie na siebie wpływają, co oznacza, że zachowanie jednego partnera stymulują zachowania drugiej osoby. Niestety osoba uzależniona w sposób nieświadomy wnosi do relacji swoje urazy, deficyty, destrukcyjne schematy zachowań, które mogą w sposób traumatyczny wpłynąć na partnera. Osoba uzależniona za pomocą mechanizmów obronnych przenosi swoje emocje na partnera, zachowując się tak, jakby to on je odczuwał. Jeśli ta osoba przyjmie te emocje jako własne, to przejmuje zaburzenia partnera, uzależnia swoje poczucie własnej wartości od niego, staje się on niezbędny do postrzeganego przez nią poczucia dobrostanu.

Uzależnienie emocjonalne a rola rodziców

Osoby, które w dzieciństwie zaznały deficytu miłości, w dorosłości stawiają swojego partnera w roli rodzica i oczekują od niego opieki, troski i zaspokojenia potrzeb, które nie zostały zaspokojone w dzieciństwie. Niestety deficyt miłości nie zmniejsza się, a wręcz wzrasta, ponieważ partner nie jest w stanie sprostać ich oczekiwaniom, bo została mu narzucona rola, która do niego nie należy.

Jak leczyć uzależnienie emocjonalne

Konsekwencjami uzależnienia emocjonalnego są konsekwencje psychiczne dla osoby uzależnionej oraz trudności występujące w relacjach interpersonalnych.

Leczenie uzależnienia emocjonalnego polega na szukaniu profesjonalnej pomocy psychologicznej i psychoterapeutycznej, która pomaga w zidentyfikowaniu przyczyn uzależnienia emocjonalnego, zmianie nieadaptacyjnych schematów zachowań, budowaniu zdrowych granic, nauce strategii radzenia sobie z emocjami i samoregulacji, a także kluczowa jest praca nad poczuciem własnej wartości, ponieważ osoba uzależniona uważa, że jej wartość zależy od akceptacji partnera. Osoba uzależniona także uświadamia sobie, że nie ponosi winy za problemy rodziców oraz zwolni ich z powinności, których nie wypełnili wobec niej.

Pomocne jest również uczestniczenie w terapeutycznych spotkaniach grupowych, które umożliwiają wymianę doświadczeń i wsparcie. Jeśli dana osoba jest w relacji z osobą uzależnioną, może poszukać pomocy dla osób współuzależnionych, która jest cenna w zrozumieniu własnych zachowań, które mogą utrwalać trudności.