Nieprzewidywalność ChAD
Choroba afektywna dwubiegunowa to zaburzenia nastroju, objawiające się występowaniem epizodów depresji i manii, pomiędzy którymi mogą występować okresy remisji. Zarówno samo wystąpienie poszczególnych objawów, jak i ich nasilenie jest kwestią indywidualną. Chorzy różnią się między sobą także długością trwania epizodów manii i depresji. Niektóre osoby przeżywają tzw. epizody mieszane, w których trakcie odczuwają zarówno objawy obniżonego, jak i podwyższonego nastroju.
W zależności od występujących epizodów oraz ich czasu trwania, wyróżnia się kilka podrodzajów choroby afektywnej dwubiegunowej. Dla przykładu: ChAD typu I oznacza liczne epizody depresyjne oddzielone co najmniej jednym epizodem manii, a ChAD typu II – jeszcze liczniejsze epizody depresyjne, rozdzielone przynajmniej jednym epizodem hipomanii. Symptomy zaburzeń afektywnych dwubiegunowych ujawniają się w różnych, niekoniecznie regularnych odstępach czasu, przez co chory może mieć problem z przewidywaniem zmienności lub remisji objawów.
Depresja
Epizod depresyjny w chorobie afektywnej dwubiegunowej jest podobny do tego występującego w przypadku „klasycznej” depresji. Nadchodzące pogorszenie nastroju najczęściej objawia się stopniowym obniżeniem nastroju i utratą energii, a także chęci do aktywnego życia, anhedonią i poczuciem zmęczenia. Osobom chorym ciężko jest podejmować najprostsze decyzje oraz wykonywać nawet najbardziej podstawowe czynności. Mają problemy z koncentracją, skupieniem uwagi, mogą pojawić się również zaburzenia pamięci i spowolnione tempo nie tylko poruszania się, ale również myślenia i mówienia. Depresja pociąga za sobą także nadmierną senność, zaburzenia łaknienia, poczucie niskiej wartości, napięcia i stresu, a także ogólny pesymizm w patrzeniu na świat. Niektórzy chorzy skarżą się na uporczywe gonitwy myśli i drażliwość.
W przypadku najcięższych epizodów depresyjnych mogą pojawić się tzw. objawy wytwórcze, czyli urojenia, niezgodne z rzeczywistością poczucie winy, wizja nadchodzącej katastrofy lub ciężkiej, nieuleczalnej choroby. Osoby te uważają, że zasługują na karę. Niekiedy pojawiają się także halucynacje słuchowe.
Mania
Epizod maniakalny – a także jego łagodniejsza odmiana hipomania – mógłby się wydawać miłą odmianą po okresie depresji. Chory ma podwyższony nastrój, poczucie szczęścia, jest wesoły i optymistyczny. Niestety to tylko pozory, a skrajne natężenie tych objawów – charakterystyczne dla manii – jest dla chorego niezwykle uciążliwe. Zaniżona samoocena staje się nieadekwatnie wysoka, co w połączeniu z ekspansywnym nastrojem, charakteryzującym się tendencją do dominacji, narzucania innym swojej woli, planów i pomysłów, a także potrzebą natychmiastowego zaspokojenia potrzeb, może prowadzić do zachowań agresywnych.
Chorzy są nadpobudliwi, a ich zmysły wyostrzają się – wszystko odczuwają mocniej. Przyspieszają również myśli, które w skrajnych przypadkach przekształcają się w niemożliwą do opanowania gonitwę. W przeciwieństwie do depresji chorzy mają zmniejszoną potrzebę snu i czują, że mogą zrobić wszystko.
Czy ChAD można leczyć?
Choroba afektywna dwubiegunowa – jak niemal każda choroba psychiczna – może mieć różne podłoża. Wśród źródeł, które mogą mieć wpływ na rozwinięcie się ChAD, wymienia się czynniki: biologiczne, psychologiczne, społeczne i środowiskowe. Najczęściej jednak ChAD będzie spowodowane współoddziaływaniem kilku z nich.
Choć choroba afektywna dwubiegunowa jest nieuleczalna, należy ją leczyć. Chorzy powinni być pod stałą opieką psychiatry i psychologa. Lekarz dostosuje odpowiednie leczenie farmakologiczne, natomiast psycholog okaże się wsparciem zarówno podczas epizodów maniakalnych, jak i depresyjnych, a także w czasie remisji.
