Spis treści
Psychoza – co to jest?
Psychoza jest chorobą psychiczną charakteryzującą się utraconym lub niepoprawnym kontaktem z rzeczywistością. Osoba cierpiąca na psychozę może zmagać się z halucynacjami i urojeniami, które zaburzają procesy poznawcze (myślenie i pamięć), porozumiewanie się, a także wpływają na sposób wyrażania emocji oraz zachowanie.
W początkowym etapie chory staje się niestabilny emocjonalnie i izoluje się od innych. Kiedy choroba rozwinie się, na pierwszy plan wychodzą inne, bardziej charakterystyczne objawy, takie jak wspomniane już halucynacje, urojenia, a także napady lęku oraz dezorganizacja sposobu zachowania i myślenia. Wciąż widoczne są niestabilność emocjonalna i wyizolowanie, które uniemożliwiają utrzymanie i nawiązywanie relacji z innymi.
Rodzaje i objawy psychozy
Istnieje kilka rodzajów psychoz, które charakteryzują się występowaniem właściwych sobie objawów. Pierwszy typ to psychoza schizoafektywna – poważne zaburzenie, które łączy w sobie cechy psychozy oraz zaburzenia nastroju. Ze względu na mnogość objawów wyróżnia się w jej zakresie:
- psychozę depresyjną – występują typowe objawy psychozy, a także obniżony nastrój i symptomy depresyjne,
- psychozę maniakalną – wraz z objawami psychotycznymi pojawia się podwyższony nastój, drażliwość i upośledzenie krytycznego myślenia,
- psychozę maniakalno-depresyjną – objawy psychozy połączone z dużą chwiejnością emocjonalną; osoba lawiruje pomiędzy znacznie obniżonym a podwyższonym nastrojem.
Drugim rodzajem psychozy jest psychoza alkoholowa, która rozwija się zazwyczaj wskutek wieloletniego nadużywania alkoholu. W zależności od typu, oprócz charakterystycznych objawów jak omamy i urojenia, wahania nastroju, zaburzenia snu i funkcji poznawczych oraz niepokój psychoruchowy, mogą pojawić się również inne:
- majaczenie alkoholowe łączy się dodatkowo z wysokim poziomem lęku,
- zespół Otella powoduje chorobliwą, nieuzasadnioną zazdrość o partnera,
- halucynoza alkoholowa objawia się agresją, halucynacjami wzrokowymi i słuchowymi,
- psychoza Korsakowa powoduje u chorego tzw. dziury w pamięci.
O baby blues, czy depresji poporodowej słyszał niemal każdy, jednak niewiele osób wie o istnieniu psychozy poporodowej. Ta niezwykle silna reakcja na pojawienie się na świecie dziecka objawia się izolacją od innych, niechęcią do kontaktu z dzieckiem i podejrzliwością. Mogą występować myśli, a nawet omamy namawiające kobietę do wyrządzenia krzywdy niedawno narodzonemu potomstwu.
Ostatni, jednak bardzo stereotypowy i charakterystyczny typ to psychoza paranoidalna. Na początku należy zaznaczyć, że chory naprawdę wierzy w treść swoich urojeń. Dostrzega sygnały prześladowania, śledzenia, knucia, których rozpracowanie zajmuje jego myśli. Urojenia prześladowcze i halucynacje sprawiają, że odczuwa silny lęk i strach np. o swoje życie lub zdrowie.
Daj sobie pomóc – kilka słów o leczeniu psychoz
Psychozy mogą mieć różne przyczyny, a co za tym idzie – objawy. Mogą być skutkiem chorób (fizjologicznych i psychicznych), urazów, zmian zwyrodnieniowych, działania czynników toksycznych, czynników genetycznych, zaburzenia neuroprzekaźnictwa, a także uzależnień. Pierwsze epizody psychotyczne pojawiają się najczęściej między 15 a 35 rokiem życia i występują u ok. 1% populacji.
Aby znaleźć przyczynę i rozpoznać typ choroby, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Tak, jak w przypadku innych zaburzeń psychicznych, wdrożenie leczenia na wczesnym etapie, może przyspieszyć powrót do zdrowia. Psychozy należy leczyć psychiatrycznie poprzez przyjmowanie odpowiednich leków przepisanych przez lekarza psychiatrę. W przypadku ciężkich stanów, pacjent może zostać umieszczony w szpitalu psychiatrycznym. Nie bez znaczenia jest również współpraca z psychologiem poprzez uczestnictwo w psychoterapii i psychoedukacji. Uczą one pacjenta, jak przebiega jego choroba, pozwalają ją poznać i zaakceptować. Chory zostaje również wyposażony w wiedzę, jak rozpoznawać wczesne objawy zbliżającego się epizodu, a także poznaje sposoby na kontrolowanie swojego umysłu.
