Spis treści
Czym są zaburzenia odżywiania?
Zaburzenia odżywiania to poważne schorzenia, które wymagają wsparcia, zrozumienia i profesjonalnej pomocy. Często dotykają one ludzi w młodym wieku, ale mogą również występować u dorosłych. Prowadzą do znacznego pogorszenia jakości życia. Współczesna kultura społeczna, nacisk na wygląd oraz wzorce piękna mogą odgrywać kluczową rolę w rozwoju tych problemów.
Osoba chora chcąc osiągnąć sylwetkę wpasowującą się w kanon zaczyna przejawiać skrajne, często wyniszczające zachowania żywieniowe np. głodzenie w przypadku anoreksji (anorexia nervosa) czy prowokowanie wymiotów w przypadku bulimii (bulimia nervosa). Koncentracja na swoim wyglądzie, poczucie winy, i zaburzony obraz własnego ciała to tylko niektóre z objawów ED – zaburzeń odżywiania.
Dążenie do jak najniższej masy ciała oraz jej utrata w bardzo krótkim czasie prowadzić może do skrajnego wychudzenia niebezpiecznego dla zdrowia. U osób borykających się z ED dochodzi do zaburzeń miesiączkowania, osłabienia, problemów z koncentracją, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci np. w wyniku zaburzeń układu sercowo-naczyniowego lub zaburzeń elektrolitowych.
Warto zauważyć, że ED to nie tylko choroby somatyczne związane z ciałem ale również ciężkie zaburzenia psychiczne. Są to jedne z najbardziej śmiertelnych chorób psychicznych. Chorzy nie akceptują siebie, mają skrajnie zaniżoną samoocenę, a każdy dzień polega na koncentrowaniu życia wokół jedzenia. Leczenie powinno więc obejmować psychoedukację, i psychoterapię, ponieważ osoby chore, które nie podejmują odpowiedniego leczenia stosunkowo często podejmują próby samobójcze.
Jakie zaburzenia odżywiania wyróżniamy?
Podstawowymi, zaklasyfikowanymi medycznie zaburzeniami odżywiania są anoreksja oraz bulimia. Osoby z anoreksją przejawiają obsesyjny strach przed przybieraniem na wadze i dążą do małej masy ciała, nawet jeśli są już zbyt szczupłe.
Pierwsze objawy to drastyczne ograniczenie przyjmowanych pokarmów w celu utraty masy ciała. Jadłowstręt psychiczny przejawia czasem podstawowe objawy bulimii, przez co schorzenia te mogą być mylone, mówimy wówczas o anoreksji bulimicznej. Chory unika spożywania w nadmiernych ilościach pokarmu, ale również stosuje środki przeczyszczające lub prowokuje wymioty.
Drugim zaburzeniem psychicznym z grupy zaburzeń odżywiania jest bulimia. Charakteryzuje się okresowymi napadami obżarstwa, podczas których osoba spożywa dużą ilość jedzenia, a następnie podejmuje działania kompensacyjne, takie jak prowokowanie wymiotów czy nadużywanie środków przeczyszczających, aby pozbyć się nadmiernie spożytych kalorii.
Osoby chorujące na bulimię podobnie jak te, chorujące na anoreksję dążą do tego, by mieć jak najniższy wskaźnik masy ciała, jednak w ich przypadku dużo częściej jest on w normie. Paradoksalnie nie jest to dobry objaw, ponieważ znacząco utrudnia identyfikację problemu bliskim osoby chorej.
Istnieją także inne formy nieprawidłowości w zakresie odżywiania, których nie można zaklasyfikować ani jako anoreksję, ani bulimię (BED). Wciąż stanowią jednak poważne zagrożenie dla zdrowia psychicznego i fizycznego.
Jakie są przyczyny zaburzeń odżywiania?
Zaburzenia odżywiania nie mają jednej prostolinijnej przyczyny, ale wynikają z wielu czynników, które mogą się różnić w każdym indywidualnym przypadku. Wśród nich znajduje się presja społeczna i kulturowa, związana z wyglądem, wizerunkiem i normami piękna.
Dość częsta jest niska samoocena, brak pewności siebie i niepewność. Na ED chorują ponadto osoby, które doświadczyły traumy lub nadużycia – mogą próbować kontrolować swoje emocje i uczucia poprzez kontrolę nad jedzeniem.
Zaburzenia odżywiania często współwystępują z innymi problemami zdrowia psychicznego, takimi jak depresja, lęk czy zachowania obsesyjno-kompulsyjne. Mogą wynikać z pragnienia osiągnięcia pełnej kontroli nad swoim życiem, w tym nad jedzeniem i ciałem.
Anoreksja a bulimia
Anoreksja i bulimia to poważne zaburzenia odżywiania i wiele wspólnych elementów. Oba wiążą się z niską samooceną, zaburzeniem postrzegania ciała, a także wpływem mediów na percepcję piękna. Mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych, takich jak problemy z sercem, zaburzeń hormonalnych, osłabienia mięśni czy wahania nastroju. Najważniejszą cechą różnicującą anoreksję i bulimię jest występowanie napadów objadania.
Osoby z anoreksją mogą co prawda deklarować napady głody jednak „duże ilości jedzenia” są w ich przypadku bardzo subiektywne i zazwyczaj przypominają bardziej klasyczną porcję, w przeciwieństwie do osób chorych na bulimię, u których podczas napadu konsumowane jest nawet po 10 tys. kalorii.
Najważniejszym krokiem w leczeniu anoreksji i bulimii jest zrozumienie, że są to choroby wymagające wsparcia i profesjonalnej pomocy. Terapia psychologiczna, wsparcie rodziny i bliskich oraz wsparcie lekarzy i dietetyka są niezbędne dla procesu powrotu do zdrowia.
Bulimia a anoreksja bulimiczna
Anoreksja bulimiczna (inaczej mieszana lub atypowa anoreksja) to typ anoreksji, w której osoba doświadcza zarówno zachowań charakterystycznych dla anoreksji (ograniczenia spożycia kalorii, dążenie do nadmiernego odchudzania) jak i zaburzenia, jakim jest bulimia (żarłoczność psychiczna) – cykliczne napady obżarstwa i zachowania kompensacyjne.
Czym się różni anoreksja bulimiczna od żarłoczności psychicznej? W przeciwieństwie do tradycyjnej anoreksji, w anoreksji bulimicznej osoba może utrzymywać swoją masę w normie lub mieć niewielkie wahania wagi. Anoreksja bulimiczna jest zaburzeniem odżywiania, które niesie ze sobą podobne skutki zdrowotne jak anoreksja i bulimia, ponieważ łączy cechy obu tych zaburzeń.
Podsumowując, bulimia to zaburzenie psychiczne oraz odżywiania charakteryzujące się cyklicznymi napadami obżarstwa i zachowaniami kompensacyjnymi, które utrzymuje masę ciała w normie. Natomiast anoreksja bulimiczna to mieszana postać, w której występują zarówno objawy anoreksji, jak i bulimii, a masa ciała może być zróżnicowana. Oba zaburzenia są poważne i wymagają profesjonalnej pomocy, aby zapobiec negatywnym skutkom zdrowotnym i pomóc osobie w powrocie do zdrowego odżywiania i psychiki.
Gdzie szukać pomocy w leczeniu zaburzeń odżywiania?
Leczenie jest niezwykle ważne dla zdrowia i dobrostanu osoby chorującej na bulimię lub anoreksję. Najlepszym rozwiązaniem będzie opieka tzw. zespołu interdyscyplinarnego, w którego skład wchodzi psycholog/psychoterapeuta oraz dietetyk ze specjalizacją psychodietetyk – pomoże to w sposób synergistyczny pracować nad psychiką oraz zbudować nowe nawyki żywieniowe. Pozwoli to ponadto lepiej dopasować strategię postępowania do występujących zaburzeń odżywiania.
Aspekty psychologiczne w leczeniu są równie istotne co te fizyczne. W niektórych przypadkach, kiedy zaburzenie jest bardzo nasilone konieczna jest także opieka psychiatry aby wdrożyć leczenie farmakologiczne. Jeśli podejrzewasz, że problem dotyka Ciebie lub Twoich bliskich niezwłocznie poszukaj pomocy u kogoś specjalizującego się w leczenie zaburzeń odżywiania.
