Spis treści
Objawy depresji maskowanej
Depresja maskowana różni się od pozostałych zaburzeń depresyjnych występowaniem nieswoistych objawów. Charakterystyczny nie jest tu wyraźnie obniżony nastrój, anhedonia czy brak motywacji. Na pierwszy plan wysuwają się inne somatyczne symptomy, których lista jest bardzo długa. Wyróżnia się 4 rodzaje masek:
- maski wegetatywne i psychosomatyczne – swędzenie skóry, zespół niespokojnych nóg, problemy trawienne, zmiana masy ciała (zazwyczaj zmniejszenie), poczucie zamarcia, kołatanie serca, uczucie ucisku i duszności, drętwienie, skoki ciśnienia, zaburzenia miesiączkowania i erekcji, spadek libido, zawroty głowy lub problemy z funkcjonowaniem poznawczym,
- maski behawioralne – uzależnienia, zaburzenia odżywiania (jadłowstręt psychiczny, żarłoczność psychiczna, przejadanie się),
- maski bólowe – ból brzucha, mięśni, narządów płciowych i głowy (poczucie ucisku na mózg, pulsowanie, szum w uszach), bóle w okolicy klatki piersiowej, bóle poszczególnych nerwów (m.in. międzyżebrowych, trójdzielnego, kulszowego, splotu krzyżowego) lub kłucie serca,
- maski psychopatologiczne – zaburzenia lękowe, fobie, natręctwa i agorafobia.
Niektórzy zaznaczają istnienie jeszcze jednej grupy masek:
- zaburzenia rytmów okołodobowych – rozregulowany rytm snu i czuwania, bezsenność lub nadmierna senność i trudności w zasypianiu.
Problemy z diagnostyką
Ze względu na nieswoistość objawów depresji maskowanej, schorzenie jest niezwykle trudne w diagnozie. Pacjent przez długi czas może krążyć od lekarza do lekarza, jednak wyniki badań nie wykazują anomalii, dlatego od rozpoznania choroby i rozpoczęcia leczenia zazwyczaj mija dużo czasu. Depresja maskowana u niektórych ma charakter nawracający – objawy naprzemiennie pojawiają się i ustępują, a kolejne epizody mogą różnić się swoim przebiegiem.
Depresja maskowana nie jest jednostką chorobową ujętą w którejkolwiek klasyfikacji (ICD-10 lub DSM-5), ponieważ mnogość objawów i zróżnicowany charakter uniemożliwiają stworzenie wspólnego, jednolitego profilu schorzenia.
Dzieci i młodzież – skomplikowana diagnoza zaburzenia
Diagnoza depresji maskowanej u dzieci i młodzieży jest niezwykle trudna, a objawy są nie tylko atypowe, ale również zmieniają się wraz z wiekiem. Dzieci wykazują przesadne i gwałtowne reakcje, mają napady złości lub są obojętne na otaczający je świat. U młodszych może pojawić się opóźnienie rozwoju psychicznego, emocjonalnego i intelektualnego. Młodzież buntuje się i staje się nieposłuszna, a nawet przejawia zachowania samodestrukcyjne. Pojawiają się zaburzenia psychosomatyczne, zaburzenia odżywiania, a także fobie i izolacja od społeczeństwa. Zdarza się, że nastolatkowie próbują „wyciszyć” uprzykrzające życie objawy poprzez zachowania niebezpieczne, np. zażywanie substancji psychoaktywnych.
Leczenie depresji maskowanej
W leczeniu depresji maskowanej najtrudniejsza jest sama diagnoza zaburzenia, a następujące po niej kroki nie odbiegają od standardów przyjętych w leczeniu klasycznej postaci. Współpraca z psychologiem powinna być podstawą procesu leczenia, a w razie konieczności należy ją rozszerzyć o wizytę u psychiatry i farmakoterapię.
Psychoterapia pozwala wprowadzić w życie trwałe zmiany – uczy chorego, jak radzić sobie z trudnymi emocjami i wydarzeniami; jak rozumieć swoje emocje i wykorzystywać płynące z nich informacje. Wspiera budowę stabilnej i adekwatnej samooceny, zwiększa poczucie sprawczości i kontroli, a także daje poczucie wewnętrznej harmonii.
