Spis treści
Dlaczego dziecko zachowuje się „inaczej”?
Przyczyny depresji u dzieci nie są do końca znane. Najpopularniejsza obecnie teoria głosi, że zaburzenia nastoju w tej grupie wiekowej spowodowane są współoddziaływaniem trzech czynników: biologicznych, środowiskowych i psychologicznych. Depresja może być zależna od pewnych dziedzicznych genów, które wpływają na chemię mózgu, przez co upośledzają działanie i wydzielanie hormonów oraz neuroprzekaźników odpowiedzialnych za regulowanie nastroju. Czynniki psychologiczne obejmują aspekty takie jak psychika dziecka, jego wrażliwość, sposób reagowania na stres i umiejętność budowania relacji z bliskimi i rówieśnikami.
Na dzieci i młodzież w dużym stopniu oddziałują również aspekty środowiskowe – to, jak i gdzie dziecko jest wychowywane, czy doświadczyło nadużywania alkoholu, leków lub narkotyków przez członków rodziny, przewlekłego konfliktu między rodzicami czy trudnej sytuacji materialnej. Często depresja pojawia się w odpowiedzi na traumatyczne wydarzenie, np. przemoc fizyczną lub seksualną lub śmierć bliskiej osoby.
Daleka droga od objawów do diagnozy
Depresja u dzieci i młodzieży jest trudna do zdiagnozowania, ponieważ często przybiera postać tzw. depresji maskowanej. Oznacza to, że objawy przyjmują formę zaburzeń somatycznych – dziecko często źle się czuje, boli je głowa i brzuch, ma biegunki i duszności. Tym, co powinno zwrócić uwagę rodzica, jest także drastyczna zmiana zachowania dziecka, które traci zainteresowanie aktywnościami, dotychczas sprawiającymi przyjemność. Alarmująca jest również niechęć do codziennych obowiązków – wstawania do szkoły, uczenia się, a także pogorszenie koncentracji.
Typowe dla dzieci objawy to: zmiany w aktywności psychoruchowej (spowolnienie lub nadmierne pobudzenie), drażliwość, agresja i nieustający lęk. Oprócz tego dzieci mogą doświadczać takich samych symptomów, jak dorośli: apatia, obniżenie nastroju, smutek, płaczliwość, zmiany apetytu, ciągłe zmęczenie i brak energii, niskie poczucie własnej wartości, myśli depresyjne, a nawet samobójcze. U dzieci i młodzieży, częściej niż w przypadku dorosłych pojawiają się zachowania autoagresywne.
Jak pomóc dziecku z depresją?
Jeśli rodzic podejrzewa, że dziecko może zmagać się z depresją, należy niezwłocznie udać się do poradni psychologicznej lub psychiatrycznej. Lekarz psychiatra zadecyduje, czy konieczna jest farmakoterapia, a psycholog ustali formę pomocy psychologicznej.
Bardzo ważne w kontekście leczenia depresji jest wsparcie i akceptacja najbliższego otoczenia. Dziecka nie należy krytykować, a okazywać mu zrozumienie. Z perspektywy osoby dorosłej lub zdrowej, problemy dzieci mogą wydawać się błahe, jednak w świecie młodego człowieka stanowią ogromną tragedię i przeszkodę nie do pokonania – rodzic nie powinien temu umniejszać. Warto proponować dzieciom swoje wsparcie, jednocześnie pozostawiając przestrzeń, aby nie czuły się przytłoczone koniecznością „zwierzania się” rodzicom, a także – co najważniejsze – dać im czas i nie pośpieszać w powrocie do zdrowia.
